Κανίσκιον για τα 200 χρόνια της εθνικής παλιγγενεσίας
Δημοσιεύτηκε από τον/την pcharilaos στις
Κανίσκιον για τα 200 χρόνια της εθνικής παλιγγενεσίας
Του Αρχιμανδρίτου Αντίπα Νικηταρά, Δρ. Θεολογίας | Romfea.gr
Ἀπό αὐτή τή μικρή γωνιά τῆς ἱερᾶς Πάτμου ὅπου τό κῦμα χτυπᾶ τούς βράχους αἰῶνες, τό κῦμα πού μέ τή φωνή τοῦ ποιητή, «ἀνδρειωμένο καί πικρό» συνομιλοῦσε μέ τήν πέτρα τοῦ ἀγιαλοῦ καί τόν βράχο τῆς τυραννίας, στέκομαι καί ἀγναντεύω τήν ἱστορία. Ξετυλίγοντας τό εἰλητάριο τῆς μνήμης μου καί ἐξετάζοντας τόν γενετικό καί τόν πνευματικό μου κώδικα , ἀνακαλύπτω μιά χορεία Ἁγίων, ἱερομονάχων, κληρικῶν, λαϊκῶν καί μεγάλων Ἀγωνιστῶν πού ἀνδρώθηκε καί παιδαγωγήθηκε στίς Αὐλές τῆς Μεγάλης Γεραρᾶς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καί στή Σχολή τοῦ Γένους, τήν περιώνυμη Πατμιάδα. Συλλογιέμαι δέ ἰδιαιτέρως τόν ἐνάρετο καί γενναῖο κατά σάρκα πρόγονό μου Νικήτα Νικηταρᾶ.
Ἀπό τούς πρώτους καί σημαντικότερους Ἁγίους, μαρτυρικούς Ἀγωνιστές τῆς Ἐλευθερίας πού συνδέει τό ὄνομά Του μέ τήν Πάτμο εἶναι ὁ Πατριάρχης μας Γρηγόριος ὁ Ε΄, μαθητής τῆς Πατμιάδος . Ἡ ἱερά Μονή ἐκθέτει στό μεγάλο Θησαυροφυλάκιο-Μουσεῖο τόν περίτεχνο Σταυρό Του, τόν Σταυρό τοῦ Ἁγιασμοῦ, ὡς κειμήλιο καί εὐλογία.
Ἀκολουθεῖ ὁ λόγιος Ἅγιος Μητροπολίτης Ἀνδριανουπόλεως Δωρόθεος, ἐπίσης μαθητής τῆς Πατμιάδος πού τρεῖς φορές ἔδεσαν στόν καθαγιασμένο τράχηλό Του τό σκοινί τοῦ ἀπαγχονισμοῦ στήν θύρα τῆς Μητροπόλεως καί αὐτό θαυματουργικῶς ἔσπαγε.
Ἀνατρέχω ἐπίσης στόν Ἅγιο καί Ἱερομάρτυρα Ἱερεμία, Ἀδελφό τῆς ἱερᾶς Μονῆς μας ὁ ὁποῖος ἐμαρτύρησε στό ἀρχαῖο Μετόχι τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου στά Ἄπτερα τῆς Κρήτης καθώς καί στόν Ἱερομάρτυρα Παρθένιο, ἱερομόναχο πού ἐγκαταβίωνε στό Ἡσυχαστήριο τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, κοινῶς Λιβάδι τῶν καλογήρων.
Ὁ Παρθένιος ἐκλήθη ἀπό τόν Πάτμιο Μητροπολίτη Διδυμοτείχου Μισαήλ στήν Μητρόπολη ὡς ἱεροκύρηκας , κατηχητής ἐξομολόγος και ὡς λειτουργός. Προτρέποντας μιά χριστιανή νά μήν συζεῖ μέ μουσουλμάνο, βρῆκε μαρτυρικό θάνατο στόν αὔλειο χῶρο τῆς Μητροπόλεως.
Μέ ἱερή συγκίνηση στέκομαι στόν ἱερομάρτυρα Πλάτωνα, μαθητή τῆς Πατμιάδος καί Ἀδελφό τῆς ἱερᾶς Μονῆς πού ὡς Πρωτοσύγκελος Ἀμασείας Πόντου ἐμαρτύρησε ἀπαγχονισθείς μετά διακοσίων προκρίτων.
Μεγάλο, ὅμως, ρόλο στήν Παλιγγενεσία ἀλλά καί στήν παιδεία τοῦ Γένους διαδραμάτισαν οἱ φωτισμένοι Διδάσκαλοι τῆς Πατμιάδος, Ἅγιος Μακάριος ὁ Καλογερᾶς, ὁ καί ἱδρυτής τῆς Πατμιάδος καί ὁ Ἅγιος Γεράσιμος ὁ Βυζάντιος, ὁ διάδοχός του. Ὅλοι οἱ Διδάσκαλοι ἐμφοροῦνταν ἀπό πνεῦμα κλασσικῆς καί πατερικῆς παιδείας.
Ὁ Ἅγιος Μακάριος Κορίνθου ἐπίσης συμμετεῖχε στήν παίδευση μέ διττό ρόλο , καθώς λόγῳ τῆς ποιμαντικῆς καί παιδευτικῆς του δράσης ἐπαύθη, ἐγκατέλειψε τήν Κόρινθο ἐγκαταβιώνοντας δεκατρία χρόνια στό Κάθισμα τῆς Παναγίας μας στήν Κουμάνα.
Ἀπό ἐκεῖ ἀντέγραφε κώδικες ,τούς ὁποίους ἔστελνε στόν Ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη ὁ ὀποῖος καί τούς διοχέτευε στό δοῦλο Γένος.
Ἄλλη μιά ὁμάδα κληρικῶν μέ ἐπικεφαλῆς τόν Πατριάρχη Θεόφιλο Παγκώστα, τόν Πάτμιο κατῆλθαν στήν Πάτμο διά νά ἐνισχύσουν τόν Ἀγώνα. Ὁ Πατριάρχης πρό τῆς ἔνδοξης καί νικηφόρας ναυμαχίας στόν κόλπο τοῦ Γέροντα ἔλαβε τό περίτεχνο Ἅγιο Ποτήριο πού φυλάσσεται στό Μέγα Σκευοφυλάκιο -Μουσεῖο, συμφιλίωσε τούς ναυάρχους, τούς προετοίμασε πνευματικά καί τούς κοινώνησε. Ἔτσι κατατρόπωσαν τόν συνασπισμένο τουρκοαιγυπτιακό στόλο. (Μέ αὐτό τό Ἅγιο Ποτήριο ἐτέλεσε πανορθόδοξη Θεία Λειτουργία ἡ ΑΘΠ, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μας κ.κ. Βαρθολομαῖος στόν ἑορτασμό τῶν 1900 χρόνων ἀπό τή Συγγραφή τῆς Ἀποκαλύψεως τό 1995, στό ἱερό Σπήλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως).
Μεταξύ αὐτῶν τῶν άγωνιστῶν κληρικῶν ἦταν καί ὁ ἱεροδιάκονος Σχολάρχης τῆς Πατμιάδος Κύριλλος Σγουρομαλλινός
Ἔχουμε μαρτυρίες ἀπό τουρκικά φιρμάνια, ἐκ παραδόσεως καί ἀπό τά ἑλληνικά ἀρχεῖα, τῆς Μονῆς πώς καί οἱ Ἡγούμενοι μέ τήν πολιτική τους καί ἡ Ἀδελφότητα κατάφερναν νά περισώζουν τούς κατοίκους καί ἀπό τήν βαριά φορολογία, μέ μείωση καί μερικές φορές μέ ἀπαλλαγή φόρων, νά διασφαλίζουν τήν ἐλευθερία τους, να τούς προφυλάσσουν ἀπό τήν πειρατεία καί να ἔχουν τό προνόμιο νά τούς διδάσκουν τήν ἑλληνική γλώσσα σέ ἕνα κελί τῆς ἱερᾶς Μονῆς πού μέχρι καί σήμερα ὀνομάζεται Δασκαλειό.
Μετοχιάριοι τῆς ἱερᾶς Μονῆς ἐνδυνάμωσαν τήν πίστη καί τό φρόνημα τοῦ Γένους, ὅπως ὁ μετοχιάριος Παΐσιος Κονέλης στά Ἄπτερα τῆς Κρήτης ὁ ὁποῖος ἀναπτέρωσε τό ἠθικό τῶν μαχητῶν Κρητικῶν ἀλλά καί πολλούς Κρῆτες οἱ Μετοχιάριοι τούς φυγάδευαν στήν Πάτμο κατά τήν μεταφορά τῶν ἐνοικίων σέ εἶδος στήν ἱερά Μονή.
Γι΄ αὐτό καί στούς χρόνους τῆς Ἐνετοκρατίας ἀλλά καί ἐπί ὀθωμανικῆς κατοχῆς ἐφυγαδεύθησαν ἀρκετοί Κρητικοί ἔτσι ὥστε ἕνα τμῆμα τῆς Χώρας Πάτμου νά ὀνομάζεται «Κρητικά» καί μιά περιοχή τῆς νήσου «Σφακιανοῦ».
Τά Μετόχια ἦταν ἐπενδυτικά καί οἰκονομικά κέντρα τῆς Μονῆς ἀλλά λειτούργησαν καί ὡς πνευματικά και πολιτιστικά φυτώρια , ὡς ἀφυπνιστικά κέντρα, κέντρα ἱστορίας, πολιτισμοῦ, πατερικῆς παράδοσης, γλώσσας καί κουλτούρας. Ὑπῆρξαν πρότυπες δανειστικές βιβλιοθῆκες διότι ἡ Μονή τά ἐφοδίαζε μέ πατερικά, φιλοσοφικά και λειτουργικά συγγράμματα, ἀντίγραφα, ἔργα ἀρχαίων ἑλλήνων συγγραφέων, καθώς στή Μονή ὑπῆρχαν συστηματικοί ἀντιγραφεῖς. (Τό δυστύχημα ἦταν ὅτι χάνονταν πολλά ἀπό αὐτά τά πονήματα.).
Μετόχια μας στήν Σαντορίνη, στήν Νίσυρο, στή Μῆλο, στήν Λέρο, στήν Κάλυμνο, στήν Κῶ, στήν Σάμο, στήν Πάρο, στήν Μίλητο καί στήν Σμύρνη φωτοδότησαν τό Γένος.
Ἡ Πάτμος πρωταγωνιστεῖ στην δράση τῆς Φιλικῆς Ἐταιρείας, μέ τόν ἔνδόξο Πάτμιο ἱδρυτή της Ἐμμανουήλ Ξάνθο. Ἀτενίζοντας τό ναό τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, τόν ἱερό ναό πού φέρει ἔως σήμερα τό προσωνύμιο «ὁ ναός τῆς Ἀδελφοσύνης», ζωντανεύει ἡ σκηνή τοῦ Ὄρκου τῶν Φιλικῶν.
Στόν ναό αὐτό καί ἐνώπιον τῆς εἰκόνας τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ τοῦ «Ἐλκομένου» ,διά χειρός Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, ὀρκίζονταν οἱ περισσότεροι ἀπό τούς Φιλικούς πού συνέβαλαν στόν Ἀγώνα.
Ἀνάμεσα σέ αὐτούς ἐκτός ἀπό τόν Ἐμμανουήλ Ξάνθο, ἦσαν : ὁ Δημήτριος Θέμελης, ὁ Θεόδωρος Ξένος, ὁ Στέφανος Παλαιολόγος, ὁ Μιχαήλ Φωκιανός, ὁ Μιχαήλ Μιχαλόγλου,ὁ Μιχαήλ Πάγκαλος, ὁ Νικόλαος Γιοροῦζος, ὁ Ἐμμανουήλ Καλός, ὁ Νικόλαος Γρυμάνης, ὁ Γεώργιος Καλός, ὁ Δημήτριος Πατινιώτης, ὁ Ἀντώνιος Πελοπίδας, ὁ Ἰωάννης Παρίσης, ὁ Νικόλαος Μουζάκης, ὁ Ἐμμανουήλ Σύχνης, ὁ Ποθητός Μουζάκης, ὁ Νικόλαος Χωματιανός, ὁ Παναγιώτης Ρουμπίνης, ὁ Μανούσης Φωτώλης, ὁ Γεώργιος Καλλιγᾶς, ὁ Γεώργιος Ρεβίθης, ὁ Βασίλειος Χρυσάφης, ὁ Νικόλαος Μπουρνής, ὁ Εὐάγγελος Λαδικός, ὁ Μανώλης Πτέρης και τόσοι ἄλλοι ἄγνωστοι και ἀνώνυμοι.
Αὐτά μέ σεβασμό καί τιμή.
Κυρίως ὅμως ἐνεθυμοῦμαι ἀμυδρά τόν παπποῦ μου Νικήτα Νικηταρᾶ πού ἔφερε ὡς τιμητικό πρόσημο τό ὄνομα καί τό ἐπίθετο τοῦ προγόνου του Νικήτα Νικηταρᾶ, τοῦ κορυφαίου Ἀγωνιστῆ τῆς Ἐθνεργεσίας ,τόν κατά σάρκα θεῖο μου, μακαριστό Γέροντα Παῦλο Νικηταρᾶ καί τόν πατέρα μου Νικόλαο Νικηταρᾶ νά μοῦ διηγοῦνται ἱστορικά γεγονότα ἀπό τή ζωή τοῦ ἠρωϊκοῦ θυσιαστικοῦ προγόνου μου Νικήτα Νικηταρᾶ.
Ἀφηγήσεις γιά:
α) τόν Νικηταρᾶ τόν ἔντιμοἝλληνα πού μετά τή νίκη στη μάχη τῶν Δερβενακίων και ἐνῶ τά λάφυρα ἦσαν πάρα πολλά, ἄρχισε ἡ μοιρασιά χωρίς τόν Νικηταρᾶ. Δέν θέλησε νά συμμετάσχει στό μοίρασμα.
Πῆρε μόνο ἕνα σπαθί. Τό έστειλε στήν Ὕδρα, γιά τίς ἀνάγκες τοῦ στόλου. Οἱ Ὑδραῖοι συγκινημένοι τό έστειλαν πίσω. Ἔγραψαν: «Αὐτό τό σπαθί ἔχει ἀξία μόνον ὅταν τό κρατεῖ τό χέρι τοῦ Νικηταρᾶ».
β) Τόν πολεμιστή, τόν γενναῖο καί ἀκατάβλητο, πού τραυματίστηκε καί κινδύνευσε ἄπειρες φορές στίς μάχες: Βαλτέτσι, Τρίπολη, Δερβενάκια, Δολιανά, Ἀράχωβα, Φάληρο μαζί μέ τόν Καραϊσκάκη πού καί πληγωμένος βαριά πολεμοῦσε.
γ) Τόν Νικηταρᾶ τοῦ τρανοῦ παιάνα πού ἀντιλαλοῦσε στό Μωριά «Σδρού ὠρέ Ἕλληνες νά τούς φᾶμε τούς Περσιάνους!»
δ) Τον Νικηταρᾶ πού δέν ζήτησε ἀξιώματα, τίτλους, τόν ταπεινό καί σεμνό ἤρωα πού δέν διεκδίκησε ποτέ τήν ἀρχηγία καί δέν ἀκολούθησε τήν μικροψυχία καί τήν ἀρχομανία.
ε) Τόν Νικηταρᾶ τόν εἰρηνοποιό, πού μές στή φρίκη τοῦ ἐμφυλίου προσπαθοῦσε νά ἐνώσει τούς Ἔλληνες ,πού ἀρνήθηκε ἀκόμη καί στόν θεῖο του, τόν Γέρο τοῦ Μωριᾶ, νά χτυπήσει Ἕλληνες καί νά χύσει ἀδελφικό αἷμα.
στ) Tόν φιλάδελφο καί ἀγαπητό.
ζ) Toν ἄδολο, ἀφιλοκερδῆ καί ἀνιδιοτελῆ
η) Τόν ἀπόγονο καί ἀδελφό Ἁγίων. Ὀ πατέρας του καί ὁ ἀδελφός του Μάρτυρες καί Ὁμολογητές σφαγιάστηκαν γιατί δέν ἀρνήθηκαν τήν πίστη τους, ὅταν ἀπό προδοσία συνελήφθησαν ἀπό τούς Ὀθωμανούς. Ὁ ἀδελφός του Γιάννης Σταματελόπουλος εἶναι ὁ Νεομάρτυς Ἰωάννης ὁ Τουρκολέκας, πού τιμᾶται στίς 24 Ὀκτωβρίου.
θ) Τόν Νικηταρᾶ τοῦ δημοκρατικοῦ ἤθους πού στήριξε τόν ἐπίσης ἀνιδιοτελῆ Καποδίστρια και διώχθηκε ἀπό τήν Βαυαροκρατία
ι) Τόν Νικηταρᾶ πού δέν είπε ποτέ όχι στην Πατρίδα. Καί τό κράτος τόν «ἀντάμειψε». Ὄχι ἀπλά τόν ἄφησε νά πεθάνει πάμπτωχο, ἀλλά τόν ὑπέβαλε σέ τρομερό εὐτελισμό χορηγώντας του ἄδεια ζητιάνου γιά μία μέρα τήν ἐβδομάδα.
Τέλος μοῦ μιλοῦσαν γιά τόν Νικηταρᾶ, τόν Ἄρχοντα ζητιάνο πού ἐπιστρέφει τά ὁλόχρυσα νομίσματα στόν ξένο πρεσβευτή διδάσκοντας ἀξιοπρέπεια καί μεγαλεῖο.
Τοιούτων ἐσμέν προγόνων….
Κύριε Ἀνάπαυσε τίς ψυχές τους μέ τίς πρεσβεῖες τῶν Ἁγίων σου καί χάρισέ μας τίς ἀρετές τους.
Ἡσυχαστήριον Ἁγίου Νεκταρίου Λουκάκια Ἱερή Πάτμος
Παραμονή τῆς ἐπετείου τῆς Παλιγγενεσίας
0 σχόλια